Almere: ruim veertig jaar oud en thuis van ruim 200.000 mensen. Een jonge stad, ooit ontworpen als tuinstad met verschillende stadskernen in een groen-blauwe omgeving. In Almere zijn voorzieningen dichtbij en is natuur nooit ver weg. Inwoners geven in grote mate invulling aan hun eigen leefomgeving. Samen met hen maken wij de stad; de buurt, de straat, het huis.
Almere is een inclusieve stad: iedereen mag en kan meedoen. Het hebben van een betaalde baan of het doen van vrijwilligerswerk biedt die mogelijkheid. Voldoende werkgelegenheid in Almere en de regio is daarom van groot belang. We stimuleren en activeren mensen bij het zoeken van een baan en waarderen de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers.
Samen met onze partners zorgen we ervoor dat de stad aantrekkelijk blijft voor iedereen die hier wil wonen, werken, ondernemen en verblijven. Dat vraagt aanvullende inzet en bijbehorende middelen. In de Programmabegroting 2019 hebben we een eerste financiële vertaling van onze ambities gemaakt. In deze perspectiefnota stellen we die begroting waar nodig bij.
Diversiteit in de breedste zin van het woord
Als er één woord is dat Almere typeert, dan is dat wel diversiteit. We kennen een zeer diverse bevolking. De sociale verscheidenheid is groot en er zijn bijna 160 verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd in Almere. Verscheidenheid koesteren we, discriminatie gaan we tegen.
We kennen een divers woningbestand en stadsdelen die alle vijf hun eigen sfeer en identiteit hebben. De kwaliteit van de soms zeer verschillende Almeerse woonmilieus wordt versterkt door de ligging bij het IJmeer of het Markermeer, de Oostvaardersplassen en de uitgestrekte landbouwpolders van het nieuwe land. We streven naar een toegankelijke woningmarkt met voldoende betaalbare (huur) woningen en een woningaanbod dat bijdraagt aan de diversiteit. Het gaat dan om woningen voor starters én voor senioren.
Onder de noemer Goud in Almere onderzoeken we samen met woningcorporaties hoe we het voor ouderen mogelijk kunnen maken om in de eigen wijk te blijven wonen. Tegelijkertijd stimuleren we andere woonvormen, zoals de bouw van Tiny Houses en eigen bouwontwerpen. Nog steeds bouwen nergens in Nederland zoveel mensen hun eigen huis als in Almere.
Voor een jonge stad als Almere is het van belang dat we diversiteit ook op andere onderdelen actief bevorderen. Dit geldt zeker voor economische diversiteit en het realiseren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Almere is centraal gelegen en biedt bedrijven aantrekkelijke locaties die goed bereikbaar zijn. Een groot deel van de Almeerse beroepsbevolking is werkzaam buiten de stad. Een vestigingsklimaat dat aantrekkelijk is voor allerlei bedrijven, zorgt ook voor een toename van werkgelegenheid naar een niveau dat past bij een grote stad als Almere.
Als één van de grootste werkgevers van Almere stimuleren we een divers personeelsbestand. Dit passen we toe binnen de eigen organisatie en verwachten we ook van partners in de stad.
Almere in de regio
Almere is de tweede stad in de snelst groeiende regio van Nederland, de Metropool Regio Amsterdam (MRA). Dit gebied wordt ook door het Rijk gezien als een economisch sterke regio. We zien in de regio een groei van de bevolking en een tekort aan betaalbare woningen. Almere heeft een belangrijke rol in het opvangen van de groei van de bevolking in noordelijke Randstad en de metropoolregio Amsterdam. De stad zal de komende decennia dan ook nog fors groeien, met als doel met deze groei bij te dragen aan de ontwikkeling van de regio als geheel.
Goede verbindingen zijn essentieel voor de verdere ontwikkeling van Almere. Ze spelen een belangrijke rol in de economische, sociale, culturele en infrastructurele netwerken binnen de regio. Een groot deel van de Almeerders is elders in de regio werkzaam en dus is en blijft bereikbaarheid een belangrijk aandachtspunt. Daarbij gaat het zowel om het beheer en onderhoud van de bestaande infrastructuur als het duurzaam uitbreiden van het wegennetwerk en de OV-verbindingen. De wijze waarop we dit doen, verwerken we in een mobiliteitsvisie. Daarin is ook aandacht voor de toenemende mogelijkheden van elektrisch vervoer.
Almere speelt binnen Flevoland en ook in de richting van Zwolle een belangrijke rol als het gaat om grootstedelijke voorzieningen. We blijven investeren in een passend voorzieningenniveau, op bijvoorbeeld het gebied van onderwijs, sport en cultuur; niet in de laatste plaats omdat die ook bijdragen aan een goed vestigingsklimaat. Voor cultuur geldt dat het verrijkt, versterkt en verbindt. Daarbij gaat het zowel om cultuureducatie en talentontwikkeling als om een aanbod passend bij Almere. Een strategisch evenementenbeleid past hierbij. We sluiten aan bij de behoeften van onze inwoners en zorgen ervoor dat ons aanbod complementair is aan het aanbod in de regio.
Een groen-blauwe en stedelijke leefomgeving
De wijze waarop Almere zich ontwikkelt, hangt nauw samen met het groen-blauwe karakter van de stad. De stad groeit, er worden meer (sociale huur-) woningen gebouwd, maar niet ten koste van de natuur. De ontwikkeling van Oosterwold en de manier waarop we in aanloop naar de Floriade werken aan programmering en gebiedsontwikkeling past hierbij. Wij bieden in Almere een aantrekkelijke groene en stedelijke leefomgeving.
Almere kent een meerkernige opzet, gescheiden verkeerssystemen en een grote verscheidenheid aan natuur. Er zijn veel parken en in de woonwijken is veel ruimte voor groen. Ook op het vele vaarwater is het goed toeven in Almere. De wijze waarop de stad is gebouwd, brengt een grote beheeropgave met zich mee. We hebben daarbij zowel aandacht voor het dagelijks verzorgend onderhoud als voor grotere vervangingsinvesteringen en groot onderhoud. Extra aandacht is er voor de stedelijke vernieuwing in de binnenring van Almere Haven en het centrum van Almere Buiten. Door samen met onze partners en de inwoners van de stad aan de sociaaleconomische en de fysieke leefomgeving te werken, vernieuwen we die wijken op een manier die op alle fronten duurzaam en toekomstbestendig is.
Anticiperen op verandering
We anticiperen op verandering, bijvoorbeeld op stelselwijzigingen die vanuit het Rijk worden doorgevoerd. Vanaf 2015 zijn we als gemeente verantwoordelijk voor nieuwe taken op het gebied van werk, zorg en jeugd. Een groot deel van de taken voeren we daarbij in samenwerking met de regio uit. Binnen Almere werken we bovendien met een sociaal-stedelijk team dat de wijkteams adviseert bij complexe en meervoudige vraagstukken. Vanaf 1 januari 2021 krijgen gemeenten vanuit de nieuwe inburgeringswet ook een grotere verantwoordelijkheid in het activeren en begeleiden van inwoners. Samen met betrokken organisaties bieden we al onze inwoners, zeker de nieuwe, een duidelijke sociale infrastructuur.
Een andere grote stelselwijziging die op dit moment in voorbereiding is, is er één binnen het ruimtelijk domein. Het betreft een complete herziening die zal resulteren in de Omgevingswet. Deze wet bundelt en vereenvoudigt alle wetten en regels op het gebied van de ruimtelijke leefomgeving. De wet biedt bovendien meer ruimte voor particuliere initiatieven. Op 1 januari 2021 treedt de wet in werking. In Almere zijn we inmiddels gestart met de voorbereidingen ervan. Onze rol verschuift straks van handhaver en toetser op basis van wet- en regelgeving naar een partij die het mogelijk maakt initiatieven in de eigen leefomgeving te ontplooien.
Blijven innoveren
We willen voortdurende blijven verbeteren en vernieuwen. Dat geldt voor de ontwikkeling van de stad als geheel en voor de Floriade in het bijzonder. De combinatie van verduurzamen en innoveren biedt een prachtig vertrekpunt. Almere kan naast een groen-blauwe stad ook een digitale stad zijn. Zo kunnen we data benutten om beter grip te krijgen op afvalstromen. Via de Straatkubus ontsluiten we informatie over de leefbaarheid in de wijken. En we maken gebruik van drones en sensoren om verkeersstromen te kunnen monitoren. Ook in onze eigen dienstverlening maken we steeds meer gebruik van technologie die het mogelijk maakt processen verder te digitaliseren. Uitgangspunt is de digitale dienstverlening verder te professionaliseren, uiteraard met aandacht voor wet- en regelgeving rondom privacy.
Digitale innovatie, door bijvoorbeeld veilige uitwisseling van data, maakt nieuwe verbindingen tussen inwoners, bedrijven en overheid mogelijk. Eén principe is hierbij van groot belang: inwoners gaan zélf over hun data en bepalen zélf met wie zij die data delen. Door informatie actief met elkaar te delen kan beleid worden gemaakt, uitgevoerd, gemonitord en waar nodig worden bijgesteld. Op die manier draagt de digitale infrastructuur bij aan een leefbare, gezonde en veilige stad.
We ontwerpen gezonde duurzame systemen
Almere ontwikkelt zich van tuinstad tot een echte groene stad. Onze ambities zijn hoog. Op termijn zien we een stad waarin gezond voedsel, schone energie en zuiver water wordt geproduceerd. Dat moet ook een stadzonder afval zijn, want het afval dat er is, wordt hergebruikt als bouw- of grondstof.
Duurzaamheid is binnen verschillende beleidsterreinen een belangrijk aandachtspunt. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om energietransitie, circulaire economie, mobiliteit en acties gericht op een klimaatbestendige stad. Ook het vernieuwen van onze stad doen we op een duurzame wijze. Bij de economische ontwikkeling en in het sociaal domein kijken we eveneens scherp naar duurzame oplossingen, want ook op die terreinen is het van belang dat we duurzaam investeren in de leefbaarheid van de stad.
In de duurzaamheidsagenda maken we de onderlinge verbindingen tussen de verschillende beleidsterreinen expliciet. Het is voor ons vanzelfsprekend dat we juist binnen de Duurzaamheidsagenda samenwerken met inwoners, organisaties en bedrijven in onze stad. En om dit per beleidsterrein vervolgens in beeld te brengen, is door de gemeenteraad aandacht gevraagd voor een duurzaamheidsparagraaf in ieder voorstel.
Almere is een stad die uitnodigt tot een gezonde levensstijl. Toch zien we dat meer dan de helft van de Almeerse bevolking kampt met overgewicht en bewegen (nog) geen deel uitmaakt van de dagelijkse routine. Samen met professionals uit de zorg werken we daarom aan een ambitieus gezondheidsprogramma. Ook hierbij leggen we de verbinding met de mogelijkheden die de digitale stad ons biedt en werken we aan een duurzaam resultaat.
Bij gezondheid gaat het zowel om lichamelijke als mentale gezondheid. We zien in Almere, net als in andere delen van het land, een toename in het aantal mensen dat verward gedrag vertoont. Problemen doen zich voor op het snijvlak van zorg en veiligheid. Onze aanpak richt zich vooral op preventie. We werken aan een passend ondersteunings- en zorgaanbod en aan de doorontwikkeling van het Zorg- en Veiligheidshuis Flevoland.
Almere is zeker in relatie tot haar omvang een veilige stad, met een relatief laag niveau van geregistreerde criminaliteit. Toch zien we dat de groei van de stad een toename van grootstedelijke vraagstukken met zich meebrengt, ook op het gebied van veiligheid. We zetten actief in op het voorkomen van zowel geregistreerde criminaliteit als vormen van ondermijning, die door de vermenging van onderwereld en bovenwereld soms minder zichtbaar zijn.
Tot slot: mensen maken de stad
Ons coalitieakkoord kwam deels tot stand op basis van gesprekken met betrokken inwoners en professionals. We hebben de afgelopen maanden deze stadsgesprekken voortgezet, omdat we van mening zijn dat mensen de stad maken. Dat is zeker het geval als het gaat om projecten in het ruimtelijk domein: vanaf 2007 is het al mogelijk om onder de noemer van particulier opdrachtgeverschap als woonconsument je eigen huis te (laten) bouwen. De gemeente is dus al lang niet meer opdrachtgever of degene die alles bepaalt. Er wordt steeds meer in samenspraak met initiatiefnemers en omwonenden gewerkt aan de verdere ontwikkeling van de stad. De gemeente geeft ruimte en houdt tegelijkertijd oog voor bestaande en soms kwetsbare kwaliteiten.
Zonder letterlijk mee te bouwen, maken mensen ook op andere terreinen de stad. Gewoon door er te zijn, door hier te wonen en een toekomst op te bouwen. En door bijvoorbeeld mee te denken en te doen aan een mobiliteitsvisie, een visie op parkeren of een cultuurvisie. We luisteren naar hen, maken actief gebruik van hun kennis, durven waar nodig bij te sturen of eerder genomen besluiten te heroverwegen.
Juist vanuit het perspectief dat het de mensen zijn die de stad maken, willen we opgavegericht werken. Vanuit een specifiek opgave ontwikkelen we beleid dat past bij de mensen in onze stad. Beleid dat ook door hen herkend wordt als passend bij Almere. Dat past bij de democratische vernieuwing die college en raad samen voor ogen hebben. Het is immers vooral aan de inwoners, ondernemers en betrokken professionals om de eigen toekomst van Almere vorm te geven. Door met hen in gesprek te blijven, kunnen we beter prioriteren en waar nodig accenten binnen het gemeentelijk beleid verleggen. Om handen en voeten te geven aan dit idee, organiseren we dit jaar de ‘Dag van Almere’. Die dag staan de acht opgaven uit het coalitieakkoord centraal en gaan we in gesprek met iedereen die Almere een warm hart toedraagt én bovendien ideeën heeft over hoe het beter kan. We nodigen belangstellenden van harte uit om mee te denken en te doen.